Deze Goede Vrijdag kwamen we via zoom samen. We lazen het lijdensverhaal van Jezus uit het Johannes Evangelie. Rietje Knaap vertelde over Elia en zij beschreef wat voor haar Elia en Goede Vrijdag met elkaar te maken hebben.

Tom Mikkers verzorgde een overdenking. Er was muziek: We luisterden naar Ombra Mai Fu van Händel en we sloten af met Klankresten van Huub Oosterhuis. Hieronder een impressie van de muziek, de overdenking en het samenzijn via zoom.

 

God is dood

Gods dood was alles behalve een heldhaftig sterven. God is gekruisigd. Dat was zijn straf. Waarvoor? Hij zou de mensen hebben opgezet tegen het heersende regime. God is dood en daarom zijn wij hier.

Nietzsche

Het zinnetje ‘God is dood’  herinnert ook aan filosoof Nietzsche die in 1882 verklaarde dat de mensen God hadden gedood.  Nietzsche geloofde dat de dood van God uiteindelijk bij mensen tot paniek zou leiden. We zouden gedoemd zijn om rond te dolen in het oneindige niets.

Ronddolen

Ronddolen door het oneindige niets omdat God ter dood veroordeeld was, was het lot van de apostelen vanaf het moment dat Jezus werd weggevoerd. Hoe gaan wij om met bericht dat God ter dood veroordeeld is? Worden wij angstig en proberen wij ons eigen vege lijf te redden. Gaan wij staan bij de menigten die roepen: Kruisig hem. Lijken wij meer als Pilatus die erop is om zijn handen te wassen in onschuld. Of zijn we misschien opgelucht: want de boodschap van Jezus om de naaste lief te hebben was ons wat al te radicaal.  Kijken wij het lijden aan met getergde ogen? Of wenden wij ons af van Jezus nu hij wordt gekruisigd. Zijn kruisdood valt immers moeilijk te rijmen is met een goede vader die zijn kinderen toch altijd in bescherming zou moeten nemen?

Gewaagd symbool

De gekruisigde Jezus is een gewaagd symbool van de dood van God. Ook de eerste Christenen hadden het daar moeilijk mee.  Wat vertelt deze dood ons over God die liefde is?  Met de voorstelling van Jezus dood aan het kruis brachten de eerste Christenen tot uitdrukking dat de dood diep in de aard der dingen besloten ligt.

In het oneindige niets

Als God sterft kunnen we ronddolen zoals Nietzsche dat geformuleerd heeft in het oneindige niets waar Petrus Jezus verloochent, soldaten Jezus naar het kruis voeren en Pilatus zijn dag weer vervolgt met het bestuur van de stad.  De menigte komt moe thuis. Ze zijn uitgeschreeuwd.

Psalm

Dan zullen deze geluiden wind zijn,

Als ze opstijgen uit hun plek, dan

zullen ze verwaaien, zijn ze wind.

We hebben geademd en onze adem was

al zuchten van bomen om een huis

We hebben gepreveld en onze lippen

prevelden als een tuin in de regen,

We hebben gesproken en onze stemmen

dwaalden als vogels boven een dak

Omdat wij onze naam wilden vinden.

Maar alleen de wind weet de plek

die wij waren, waar en wanneer.

Rutger Kopland

Niet het hele verhaal

En wij? Hoe volgen we een man die een pijnlijke dood sterft aan het kruis als de pijn van je eigen leven soms niet te dragen is? Een precies antwoord heb ik niet. Je kunt niet voorzichtig genoeg zijn vom uitspraken te doen over de betekenis van het lijden zowel van het lijden van Jezus van Nazareth als ons eigen persoonlijke lijden. Toch wil ik een poging wagen. We leven in een tijd waarin het altijd gaat om de juiste match. Het moet goed voelen, er moet een klik zijn. Het kruis herinnert mij eraan dat dat niet het hele verhaal is. Het leven gaat niet alleen maar over een fijne klik die je hebt met je vrienden, soulmate zijn met je gedroomde partner.  Dat andere is er ook, de vervreemding, het besef dat je er niet meer aan kunt doen, of de realisatie dat het einde nadert. Ook dat is het leven.

Geluiden worden wind

God is dood, maar probeer om kalm te blijven. Laat je verdriet toe maar raak niet in paniek. Loop ook niet weg van het kruis omdat je denkt dat alles nu voorbij is. Maar blijf bij het kruis. Verzorg de dode. En laat alle geluiden die in deze donkere nacht om je heen kunnen hangen wind worden. Blijf ademen, zoals de bomen zuchten om een huis. Blijf spreken hierover, al prevel je maar zoals de regen voor vochtige nevel zorgt in de tuin van het graf. Laat de stemmen van al degenen rondom het kruis dwalen als vogels boven een dak. Luister naar hun lied.